سال ۲۰۱۲ به پایان رسید؛ سالی که در زمینه وب اتفاقات زیادی افتاد. یکی از مواردی که در این سال تغییرات زیادی را تجربه کرد، مرورگرهای وب بودند. راه‌اندازی‌های جدید، سرویس‌های آنلاین را به جای نرم‌افزارهای بسته‌بندی‌شده (پکیج‌های نرم‌افزاری) اجرا می‌کنند. تولیدکنندگان و سازندگان مرورگرها با هم رقابت می‌کنند تا هرچه بیشتر وب را از مکانی برای انتشار اسناد به یک زمینه و پلتفرم برنامه‌نویسی با اهداف عمومی تبدیل کنند. کاربران رایانه روزبهروز استفاده از نرم‌افزارهای تحت وب را به برنامه‌هایی که روی یک دستگاه اجرا می‌شوند، ترجیح می‌دهند.
سپس دوره تلفن‌های هوشمند مدرن و تبلت‌ها آغاز و سال ۲۰۱۲ مشخص شد که طرفداران برنامه‌های کاربردی تحت وب مجبور خواهند بود برای فراهم‌کردن یک نرم‌افزار جهانی سخت‌تر کار کنند. در اینجا نگاهی به اتفاقاتی می‌اندازیم که طی این سال در دنیای وب رخ داد.
مایکروسافت، رقبای مرورگر خود را محدودتر کرد
با انتشار نسخه جدید ویندوز ۸، مایکروسافت تلاش کرد با واسط‌های جدید سیستم‌عامل خود که نرم‌افزارها می‌توانند از آنها استفاده کنند، آغازی نو داشته باشد. ویندوز ۸ از طریق WinRT جدید (Windows Runtime؛ مایکروسافت با هدف سهولت تولید برنامه‌های جدید به شیوه مترو یا Metro-style، لمسی ـ touch-centric ـ و تبلت‌های ویندوز ۸، به بازنویسی توابع API ویندوز اقدام کرد و نام آن‌را WinRT گذاشت) با واسط‌های قدیمی‌تر Win32 ارتباط برقرار می‌کند، ولی ویندوز RT که روی دستگاه‌های متحرک مانند سرفیس مایکروسافت (Microsoft’s Surface) که مجهز به پردازنده‌های ARM است اجرا می‌شود، تنها به نرم‌افزارهایی اجازه ارتباط می‌دهد که از واسط‌های WinRT استفاده می‌کنند.
این اتفاقی بود که برای مرورگرهای دیگری نظیر کروم و فایرفاکس رخ داد. مرورگر خود مایکروسافت ـ اینترنت اکسپلورر ۱۰ ـ به واسط‌های سطح پایین Win32 دسترسی داشت که به آن امکان اجرای سریع‌تر جاوااسکریپت را می‌داد. به همین دلیل، موزیلا بشدت اعتراض خود را اعلام و گوگل نیز با آن همراهی کرد. مایکروسافت، استثنایی را برای مرورگرهایی که در ویندوز ۸ اجرا می‌شود قرار داد؛ بدون شک این اقدام به دلیل گلایه‌هایی بود که از آن درباره نحوه اجرای مرورگرها می‌شد، ولی به‌نظر نمی‌رسد این شرکت تغییر عظیمی در ویندوز RT بدهد.
نتیجه این‌که انتخاب مرورگر آن‌گونه که قبلا وجود داشت، نیست. سافاری iOS را قبضه کرده، مرورگر اندروید در اندروید و اکسپلورر در ویندوز‌فون حکمرانی می‌کنند. حتی اگر کاربران بخواهند برگزینند، این شرکت‌ها به گونه‌ای آن را سخت می‌کنند.
استاندارد ردیابی نکن (Do Not Track) منحرف شد
مایکروسافت همچنین روی یک استاندارد پیشنهادی جدید به نام «ردیابی نکن» (DNT) کار کرد. DNT به این منظور طراحی شد تا به کاربران اجازه دهد به وب‌سایت‌ها بگویند رفتار آنلاین آنها را دنبال نکنند. البته طرفداران حفظ حریم خصوصی از ایده هدف‌گیری رفتاری تبلیغات ناخرسند بودند به‌همین دلیل یک راه‌حل انتخاب داوطلبانه برای آن ارائه شد.
موزیلا راه‌حلی ارائه کرد که در کروم، اپرا و سافاری نیز به‌کار گرفته شد؛ به این صورت که اگر کاربران، مرورگر را روی ارسال پیغام تنظیم کرده باشند، مرورگرها به وب‌سایت‌ها اطلاع می‌دهند ردیابی نکنند. ولی مایکروسافت می‌گوید حریم خصوصی بیشتری می‌خواهد و اگر کاربران، تنظیمات پیش‌فرض نصب ویندوز ۸ را قبول کرده باشند، DNT روشن خواهد شد. این مساله ممکن است برای حفظ حریم خصوصی خوب باشد، ولی تبلیغ‌کنندگان آنلاین اعلام کرده‌اند اگر این تنظیمات بصراحت از سوی کاربران تنظیم نشده باشد، می‌توانند آنها را دور بزنند.
اینترنت اکسپلورر به واقعیت پیوست
جمعیت زیادی از کاربران وب وجود دارند که از عملکرد مرورگر مایکروسافت رضایت ندارند؛ از زمان شکست‌خوردن نت‌اسکیپ (Netscape) در دهه۹۰ که به‌دلیل استفاده روزافزون از اکسپلورر مایکروسافت به‌وقوع پیوست و به آن اجازه داد برای سال‌ها براینترنت یکه‌تازی کند.
ولی این تفکر کمی قدیمی است. مایکروسافت توانست با اینترنت اکسپلورر ۹ ، خود را به قطار سریع‌السیر استانداردهای وب برساند و انتشار IE10 در سال ۲۰۱۲ (که در ویندوز ۸ قرار داده سپس برای ویندوز ۷ نیز نهایی شد) مهر تائیدی بر موفقیت مایکروسافت بود.
اکسپلورر ۱۰ از فهرست بلندی از استانداردهای جدید وب پشتیبانی می‌کند؛ IndexedDB و AppCache برای نوشتن برنامه‌های تحت وب که در هر حالتی کار خود را انجام می‌دهد حتی در زمانی که رایانه به شبکه متصل نیست، پشتیبانی از اشاره‌گرها مانند واسط‌های چندلمسی (Multi-Touch)، اجرای غیر همزمان اسکریپت برای بارگذاری سریع‌تر صفحات وب و اجرای روان‌تر آنها، واسط فایل برای آپلود بهتر و ارائه راه‌های بهتر برای برنامه‌هایی که می‌خواهند به اطلاعات دسترسی پیدا کنند، محدودیت‌های امنیتی سندباکس (sandbox)، جلوه‌ها و افکت‌های فراوان CSS و بسیاری از استانداردهای دیگر.
این مرورگر صفحات وب را با سرعت زیادی بارگذاری می‌کند و تمام اینها به این معنی است که می‌تواند با رقبای خود رقابت کند؛ نه فقط به این علت که در ویندوز ساخته شده است. البته هنوز هم قابلیت‌هایی وجود دارد که فراموش شده‌اند (مانند واسط WebGL برای گرافیک‌های سه‌بعدی که مایکروسافت به دلیل خطرات امنیتی از آن صرف‌نظر می‌کند) ولی حتی بدون آنها نیز برنامه‌نویسان وب می‌توانند به اینترنت اکسپلورر به چشم یک مرورگر مدرن نگاه کنند.
شرکت مایکروسافت انگیزه زیادی برای ادامه این حرکت رو به جلو دارد؛ برنامه‌های کاربردی ویندوز ۸ می‌توانند با استفاده از جاوااسکریپت، CSS و فناوری‌های وب HTML نوشته شوند. شاید مایکروسافت سهم بسیار کوچکی در بازار وب‌گردی از طریق موبایل داشته باشد، ولی توانسته است سقوط سهم استفاده از IE در مرورگرهای رایانه‌های شخصی را متوقف کند.
کاهش قیمت، کروم‌بوکس (Chromebooks) را ارزشمند کرد
سیستم‌عامل کروم که سیستم‌عامل تحت مرورگر گوگل است، در ابتدای شکل‌گیری در ۲۰۰۹ یک ایده ضعیف بود که حتی در زمان ارائه در محصولاتی با نام کروم‌بوکس در سال ۲۰۱۱ چندان قانع‌کننده نبود. ولی ۲۰۱۲، گوگل و متحدان آن در سیستم‌عامل کروم با کاهش قیمت، آن را به یک پیشنهاد مناسب‌تر تبدیل کردند.
در ابتدا کروم‌بوک سامسونگ ۲۴۹دلاری عرضه شد که به‌جای یک تراشه معمولی اینتل از یک پردازنده ARM استفاده می‌کرد. سپس کروم‌بوک ارزان‌تر ایسر C7 وارد شد که از تراشه اینتل استفاده می‌کرد. درست است که هنوز به مرحله یک جایگزین خوب برای بازی‌های ویدئویی یا ایستگاه‌های کاری فتوشاپ نرسیده است، ولی با توجه به قیمت آن می‌تواند گزینه مناسبی بررسی ایمیل‌ها، وب‌گردی و انجام تکالیف دانشگاه باشد. ممکن است که جذابیت یک تبلت را نداشته باشد، ولی از یک آیپد جدید ارزان‌تر است و درواقع بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند برای تایپ‌کردن از یک کیبورد واقعی استفاده کنند.
همچنین سامسونگ اولین کروم‌باکس (Chromebox) را منتشر کرد؛ یک ماشین کوچک که به یک صفحه نمایشگر، کیبورد و ماوس احتیاج دارد، قیمت بالاتری دارد، ولی در ترکیب با سیستم‌عامل کروم و یکپارچگی با گوگل درایو می‌تواند برای گروه خاصی از کاربران مفید باشد.
برنامه‌های کاربردی وب ممکن است روی تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها کار کند، ولی برای یک لپ‌تاپ، یک گزینه واقعگرایانه‌تر است. سازندگان مرورگرها و توسعه‌دهندگان وب کار زیادی در صنعت موبایل دارند، ولی شرایط برای آنها روزبهروز سخت‌تر می‌شود.
